“Ok Om Bok là lời thì thầm của trăng rằm với sông nước miền Tây, nơi văn hóa Khmer hòa quyện với hồn cốt dân tộc, trường tồn qua bao mùa nước nổi.” – Nhà văn hóa, 2025
Bài viết được cung cấp bởi Chổi và Dụng Cụ Vệ Sinh Bông May. Chúng tôi chuyên cung cấp chổi bông cỏ cuốn kẽm giá sỉ, xuất hóa đơn VAT, giao hàng tận nơi và bảo hành dài.
Ánh trăng soi sông nước
Dưới ánh trăng rằm tháng 10 âm lịch, khi mùa nước nổi ở miền Tây Nam Bộ đang lên, dòng sông Cửu Long bừng tỉnh với tiếng trống chiêng rộn ràng và những chiếc ghe ngo lướt sóng lao vun vút. Đó là Lễ hội Ok Om Bok – hay còn gọi là Lễ cúng trăng, Đút cốm dẹp – một trong những lễ hội đặc sắc nhất của cộng đồng người Khmer, diễn ra vào ngày 14-15 tháng 10 âm lịch hàng năm. Trong năm 2025, khi ngày 14/10 dương lịch rơi đúng dịp này, lễ hội không chỉ là nghi thức tâm linh mà còn là bức tranh sống động về văn hóa sông nước, thu hút du khách từ khắp nơi đến với Trà Vinh, Sóc Trăng hay An Giang. Đây là nơi con người tri ân thiên nhiên, cầu mong mùa màng bội thu, và khẳng định sức sống trường tồn của bản sắc dân tộc.
Nguồn cội từ văn hóa Khmer
Lễ hội Ok Om Bok có nguồn gốc từ truyền thống Phật giáo Nam tông Khmer, gắn liền với lịch sử di cư và định cư của cộng đồng Khmer Nam Bộ từ thế kỷ 17. Sau ba tháng an cư kiết hạ – thời gian các nhà sư tu tập trong chùa – lễ hội đánh dấu sự kết thúc bằng nghi thức dâng y Kathina, nơi Phật tử dâng áo cà sa cho tăng đoàn. Ok Om Bok, nghĩa là “ăn trăng”, bắt nguồn từ niềm tin rằng ánh trăng mang lại sự thịnh vượng và may mắn, đặc biệt trong mùa nước nổi khi lúa trúng mùa. Qua bao thăng trầm lịch sử, từ thời kỳ thuộc địa đến kháng chiến, lễ hội vẫn được gìn giữ như một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, được UNESCO công nhận là biểu tượng của sự đoàn kết cộng đồng. Ở miền Tây, nơi sông nước là mạch sống, Ok Om Bok không chỉ là lễ hội mà còn là câu chuyện về sự kiên cường của người Khmer trước thiên nhiên khắc nghiệt.
Biểu tượng của lòng biết ơn và sức mạnh cộng đồng
Ok Om Bok là tinh hoa văn hóa Khmer Nam Bộ, nơi mỗi nghi thức đều mang ý nghĩa sâu sắc về lòng biết ơn và tinh thần đoàn kết. Nghi lễ chính là đút cốm dẹp – một loại bánh gạo nếp dẻo thơm, tượng trưng cho hạt lúa tròn đầy, được dâng lên mặt trăng để cầu mong mùa màng sung túc. Sau đó, các hoạt động như đốt đèn trời (thả đèn lồng nổi trên sông) và đánh quay lửa (quay vòng lửa để xua đuổi tà ma) thể hiện niềm tin vào sự cân bằng âm dương, hòa hợp với thiên nhiên. Điểm nhấn là cuộc đua ghe ngo – những chiếc thuyền dài được chạm khắc tinh xảo, tượng trưng cho sức mạnh cộng đồng, với các đội đua từ các làng chài tranh tài trên sông nước mênh mông. Lễ hội còn là dịp để bảo tồn nghệ thuật dân gian, từ tiếng chiêng basra vang vọng đến điệu múa apsara uyển chuyển, tất cả đều khắc họa giá trị nhân văn, tôn giáo và bản sắc dân tộc trường tồn.
Hành trình chạm vào hồn lễ hội
Tham gia Ok Om Bok là bước vào một thế giới sống động, nơi du khách trở thành một phần của dòng chảy văn hóa. Hãy tưởng tượng bạn đang ngồi bên bờ sông Long Bình ở Trà Vinh vào đêm 14/10, chứng kiến các nhà sư dâng cốm dẹp dưới ánh trăng, hương khói lan tỏa hòa quyện với tiếng kinh cầu. Sau đó, dòng người đổ về bờ sông để thả đèn trời, những chiếc đèn lồng giấy hình hoa sen trôi theo dòng nước, mang theo lời nguyện ước lung linh dưới trăng. Đỉnh điểm là cuộc đua ghe ngo, với hàng chục chiếc thuyền dài lao mình trên mặt sông, tiếng reo hò vang vọng, nước bắn tung tóe như lời thách thức của sông nước miền Tây. Du khách có thể thưởng thức cốm dẹp nóng hổi, tham gia múa lăm vông bên đống lửa trại, hoặc học cách chạm khắc ghe ngo từ nghệ nhân địa phương. Mỗi trải nghiệm là một kỷ niệm sâu sắc, kết nối bạn với cộng đồng Khmer thân thiện và nhịp sống sông nước bất tận.
“Ok Om Bok là nơi trăng rằm kể chuyện về sự biết ơn, và con người đáp lời bằng điệu múa trên sóng nước.” – Du khách quốc tế, 2025
Lễ hội trong thời đại số
Trong bối cảnh năm 2025, Ok Om Bok không chỉ là di sản quá khứ mà còn là nguồn cảm hứng cho tương lai, hòa nhập với thời đại số và bền vững. Các lễ hội được livestream trên nền tảng X, cho phép du khách toàn cầu theo dõi đua ghe ngo thời gian thực, kết hợp với tour ảo thực tế tăng cường để trải nghiệm nghi thức dâng y từ xa. Nhiều địa phương như Sóc Trăng tích hợp yếu tố xanh, sử dụng đèn lồng thân thiện môi trường và khuyến khích du lịch cộng đồng để bảo tồn nghề đan lát truyền thống. Lễ hội còn giáo dục thế hệ trẻ về bản sắc Khmer qua các workshop hát basra hay làm cốm dẹp, đảm bảo giá trị văn hóa trường tồn. Ok Om Bok nhắc nhở rằng, giữa dòng chảy hiện đại, những nghi thức cổ xưa vẫn là ngọn lửa thắp sáng bản sắc dân tộc, góp phần vào sự đa dạng văn hóa của Việt Nam.
Lễ hội Ok Om Bok là ánh trăng rằm soi sáng miền Tây Nam Bộ, nơi văn hóa Khmer trường tồn qua nghi thức, điệu múa và sóng nước. Hãy lên kế hoạch đến Trà Vinh hay Sóc Trăng vào tháng 10 năm nay để chạm vào hồn cốt lễ hội, mang về những kỷ niệm vĩnh hằng. 💖 Theo dõi blog để khám phá thêm những nét đẹp văn hóa Việt Nam!